در سالهای اخیر روانشناسان توجه بیشتری به دین برای سلامت روان و درمان بیماریهای روانی معطوف داشتهاند. آنها معتقدند در ایمان به خدا نیروی خارقالعادهای وجود دارد که نوعی قدرت معنوی به انسان میبخشد و در تحمل سختیهای زندگی روزمره او را کمک ميکند و از نگرانی و اضطرابی که بسیاری از مردم زمان ما در معرض ابتلا به آن هستند دور ميسازد.
راش، یکی از بنیانگذاران علم روان پزشکی ميگوید: مذهب آنقدر برای پرورش و سلامت روح و روان آدمي اهمیت دارد که هوا برای تنفس.
ایمان بدون شک مؤثرترین درمان اضطراب است. فقدان ایمان خطری است که شکست انسان را در برابر سختیهاي زندگی هشدار ميدهد.
همانطور که امواج خروشان اقیانوس نميتواند آرامش ژرفای آن را برهم بزند و امنیت آن را پریشان کند دگرگونیهاي سطحی و موقتی زندگی نیز آرامش درونی انسان را که عمیقاً به خداوند ایمان دارد بر هم نميزند.
یونگ ميگوید: من صدها تن را که به من مراجعه کردهاند معالجه و درمان کردهام اما از میان بیمارانی که در نیمه دوم عمر خود به سر ميبرند یعنی از 35 سالگی به بعد حتی یک بیمار را ندیدم که اساساً مشکلش نیاز به یک گرایش دینی از زندگی نباشد. آنها به این دلیل گرفتار بیماری روانی شده بودند که جوهر دین و باورهای دینی را در نیافته بودند لذا با بازگشت به این دیدگاههای دینی به طور کامل درمان شدند.
مورخ معروف آرنولد توئین نيز ميگوید: بحرانی که اروپائیان در قرون حاضر دچار آن شدهاند اساساً به فقر معنوی آنها باز ميگردد.
او معتقد است که تنها راه درمان این فقر و پاشیدگی اخلاقی بازگشت به دین است.
در مورد منابع به این مطلب بر ميخوردیم که در تمام زمینهها مذهب یک عامل حفاظتی در مقابل آشفتگیهاي روانی است. این اثر حفاظتی محدود به مذهب خاصی نیست که ميتوان آن را به معنویت و روحانیت نسبت داد.
تأثیر دعا بر سلامت روانی:
علیرغم تمام پیشرفتها و تسهیلات، مشکلات بهداشت روانی به عنوان مشکلی برای خانوادهها، سازمانها و جوامع رو به افزایش است. هر روز به تعداد افرادی که معتقدند معنویت درمان رنجوری و درماندگی روحی آنها است و بر متخصصین که برای درمان بیماریهاي روانی و حفظ سلامت روانی بر باورها و رفتارهای مذهبی متمرکز ميشوند، اضافه ميشود. انسان امروز با آگاهی و بینش به این عقیده رسیده است که بدون معنویت تنها ميماند و در گرداب تکنولوژی به فنا ميرسد. انسان امروز فهمیده که با دور شدن از باور و اعتقاد، پوچی و درماندگی در انتظارش خواهد بود.
ویلیام جیمز معتقد است باور به وجود ارزشهای بالاتر و یک قدرت برتر برای بهداشت روانی انسان ضروری است.
نتایج پژوهشهاي جدید در رابطه با استفاده از دعا در زندگی روزمره و تأثیر آن بر سلامت روان حاکی از آن است که بین فراوانی استفاده از دعا با سلامت روانی رابطه معنیداري وجود دارد. یعنی افرادی که بیشتر به دعا ميپردازند سلامت روانی بیشتری دارند. افسردگی و اضطراب شایعترین اختلالات روانپزشکی است که با توجه به شیوع بالا و هزینههاي بهداشتی توجه بسیاری از متخصصین بهداشت روانی را به خود جلب کرده است.
با توجه به یافتهها به نظر ميرسد در سیاستگذاریهاي بهداشت روانی به ویژه در پیشگیری از اضطراب و افسردگی، توجه به ارتباط دوسویه مخلوق و خالق حیاتی باشد.
روزه و بهداشت فردی:
روزه هم از نظر بهداشت جسم و سلامت بدن دارای فواید فراوانی است. این عمل در سلامت معده و پاکسازی آن از انواع غذاها که موجب بیماری هستند اثرات فوقالعاده دارد.
پیامبر اسلام(ص) فرمود: معده مرکز و خانه هر دردی است و پرهیز از غذاهای نامناسب و زیادخوری، اساس و رأس هر داروی شفابخش است. همچنین فرمودهاند: روزه بگیرید تا سالم بمانید.
برای بهداشت و تندرستی، باید غذا کمتر مصرف شود و هنوز اشتها تمام نشده، دست از غذاخوردن کشید. به تجربه ثابت شده است، افرادی که کم ميخورند از کسانی که همیشه سیر ميخورند سالم ترند.
یکی از دانشمندان روم ميگوید: اولین بیماری مربوط به پرخوری بود و نخستین درمان نیز روزه گرفتن است. یک پزشک مصری نیز در 3600 سال قبل به طنز گفته است: انسان پرخور با یک چهارم غذایی که ميخورد زنده ميماند و با سه چهارم دیگر آن پزشکان امرار معاش ميکنند ! به بیانی اغلب این پرخورها هستند که با بیماریهاي خود کیسه اطبا را پر ميکنند.
دکتر کارل امریکایی مينویسد: هر شخص بیمار باید هر سال مدتی از خوردن غذا بپرهیزد، زیرا ماداميکه غذا به بدن ميرسد میکروبها در حال رشد هستند، ولی هنگاميکه از غذا پرهیز ميشود، میکروبها رو به ضعف ميروند. روزهای که اسلام واجب کرده بزرگترین ضامن سلامتی بدن است.