دمانس همان اختلال شناخت است که انواع آن شامل آلزایمر (AD)، دمانس عروقی و دمانس‌های نرودژنراتیو (پیشرونده) دیگر است و شايع‌ترين فرم آن، دمانس آلزايمر است که در بیش از 80 درصد بیماران مشاهده می‌شود.

رئیس اورژانس مرکز آموزشی درمانی فرشچیان در مصاحبه با روابط عمومی این مرکز گفت: دمانس يا اختلال شناخت می‌تواند به صورت اختلال در حافظه (به طور عمده حافظه اخیر) همراه با يكي از اختلالات درک گفتار و نوشتار و يا فهميدن گفتار و نوشتار، شناخت محيط اطراف آشنا، برنامه‌ريزي و انجام كارهاي پيچيده يا نسبتاً پيچيده بروز کند و این موارد در حدي باشند كه در عملكرد  شغلی يا كارهاي روزانه فرد اختلال ايجاد کنند.

دکتر مجتبی خزایی در خصوص علل بروز این بیماری افزود: بيماری آلزایمر ناشي از مرگ نرون‌هاست. زمان و چگونگي آغاز آن هنوز مشخص نيست اما در بررسي نمونه‌هاي مغز، تجمع داخل نرونی پروتئين‌های آميليوئيدي و تائو پروتئين در خارج نرون‌ها با نام پلاك و تانگل‌های نروفیبریلاری مي‌تواند عامل آن باشد.

دکتر خزایی در پاسخ به سوالی در خصوص عوامل خطر این بیماری گفت: مهم‌ترين عامل خطر برای بروز بیماری، سن است (بروز دمانس در سن زير 60 سالگي شايع نيست) که این عامل در صورت همراه بودن با سابقه فامیلی می‌تواند سبب بروز 5 درصد از موارد خانوادگی آلزایمر شود.

وی افزود: از علل دیگر می‌توان به فشارخون بالا و ديابت اشاره کرد اگرچه هنوز به طور كامل اثبات نشده است.

رئیس اورژانس مرکز آموزشی درمانی فرشچیان در بیان اهمیت سبك زندگي بر میزان بروز بیماری اضافه کرد: گاهي ورزش‌های جسماني و ذهني و حضور در جامعه سبب پيشگيري از بروز بیماری دمانس مي‌شود.

وی درباره نكات قابل توجه در بحث آلزايمر گفت: بايد دقت داشت در بیمارانی که از اختلال حافظه شاكي هستند با افزايش سن، يادگيري و به خاطر آوردن حافظه كوتاه مدت تا حدي مختل مي‌شود، در صورتی که اين علامت عمده‌ای نیست و سبب پيشرفت بیماری آلزایمر در خیلی از موارد نمی‌شود. از طرفی برخی از بيماران که به نام MCI (اختلال شناخت کم) قلمداد مي‌شوند و يك قسمت از شناخت دچار اختلال شده و روي عملكرد آنها نیز تأثير بسزایی نداشته است، باید مورد پيگيري و درمان قرار گیرند.

دکتر خزایی در بیان علائم بیماری افزود: علائم اوليه ابتدا در حافظه اخير بیمار رخ می‌دهد به صورتی که حوادث اخير مثل خوردن غذا را فراموش مي‌كند. در بیشتر مواقع، اطرافيان بيمار متوجه این مشكل مي‌شوند، سپس علائمی شبيه به گيجي، اختلال تكلم (ناتوانی در پيدا كردن كلمات)، اختلال در تمركز و منطق، ناتوانی در انجام اعمال پيچيده و یا گم شدن در محيط‌هاي آشنا بروز می‌یابد.

وی در تکمیل توضیحات خود ادامه داد: از علائم تأخيري می‌توان به افزايش خشم و رفتارهاي مهارگسيخته، بروز توهم، هذيان، عدم جهت‌يابي، نیاز به كمك در انجام كارهاي روزمره (مثل لباس پوشيدن، غذا خوردن و رعایت بهداشت فردی)، بي‌اختياري ادراري و وسواس اشاره کرد که زمان پيشرفت این علائم از 5 تا 10 سال پس از بروز بیماری، متفاوت است.

رئیس اورژانس مرکز آموزشی درمانی فرشچیان در خصوص راه‌های تشخیص و درمان این بیماری گفت: تشخيص به شکل باليني است و بر اساس دریافت شرح حال و انجام معاينه توسط پزشک محرز می‌شود که برای تأييد يا رد تشخیص از سی. تی. اسکن، ام. آر. آی و دیگر آزمایش‌ها کمک گرفته می‌شود.

دکتر خزایی با تأکید بر اهمیت حفظ ایمنی بیمار، نكات ايمني لازم را به این شرح بیان کرد: رانندگي براي افراد آلزايمری (بويژه در مراحل متوسط تا شديد بیماری) خطرناك است و به دلیل عدم شناخت و اعتقاد بیمار نسبت به بيماری خود می‌تواند سبب بروز تصادف هنگام رانندگی شود، همچنین آشپزي و کار در آشپزخانه ممكن است به دلیل بی‌تمرکزی و حواس پرتي وی، باعث بروز آتش‌سوزي و صدمه به بیمار شود.

وی در مورد سرگرداني و گم شدن این بیماران گفت: اين بيماران به دلیل حواس‌پرتی به راحتي سرگردان مي‌شوند پس بهتر است همواره يك دستبند شناسایی يا ماركر تعیین‌کننده هویت به همراه داشته باشند. همچنین این بیماران در مراحل پیشرفته بیماری مستعد سقوط‌های مکرر هستند.

دکتر خزایی در خصوص نحوه درمان بیماری گفت: بیماری از طریق دور کردن فاكتورهاي خطر از بیمار تا حدي قابل كنترل است اما خود بیماری قابل درمان و اصلاح‌پذير نيست. در درمان دارويی نیز از دونپزيل، گالانتامين، ریواستیگمین و ممانتين استفاده می‌شود.

این مقام مسئول با بیان اینکه اختلال رفتاري این بیماران بيشتر سبب آزار اطرافيان مي‌شود، افزود: بروز افسردگي، آژيتاسيون (بي‌قراري)، توهم، هذيان، خشم و عصبانيت در این افراد به عنوان اختلال رفتاري تعیین می‌شود.

وی تأکید کرد: علل اضطراب و پرخاشگری مي‌تواند به دلیل گيجي، بی‌توجهی به زمان و مكان، توهم، هذيان با موارد ترسناك، افسردگي، اختلال خواب و یا در مواردی يبوست، عفونت، درد و ناراحتي نیز باشد.