انسان از دوران باستان به این موضوع اعتقاد داشته که نیرویی در درونش نهفته است که نه تنها می تواند جسم خود را در اختیار و کنترل در آورد، بلکه تحت شرایطی قادر است نسبت به کاهش برخی درد ها و امراض اثر گذار باشد به عنوان مثال در قدیم پزشکان از طریق خواب و تلقین این باور را در بیمار به وجود می آورند که خدایان در خواب با آنها دیدار خواهند کرد تا زمینه بهبود و شفای بیمار را فراهم نمایند. اما باید گفته ((ویلیام جیمز)) پدر روانشناسی آمریکا که معتقد است (( بزرگترین اکتشافات قرن نوزدهم اختراعات و کشفیات دانش فیزیک نبود بلکه مهمترین کشف در زمینه نفسانیات صورت گرفت که بشر به این مهم یعنی قدرت ضمیر متاثر از ایمان دست یافت و به این مسئله پی برد که هر انسانی دارای مخزن سرشاری از نیروی نا محدودی می باشد که بوسیله آن می تواند بر تمام مشکلات غلبه نماید) را مقبول و مطلوب تلقی نمود و باید اذعان کرد که روان شناسی و روانپزشکی امروزه مانند سایر تخصص های مربوط به اندام فیزیکی جنبه علمی و عملی تری را به خود اختصاص داده است. خلاصه کلام اینکه آنچه در ضمیر شما منقوش شده روزگاری در زندگیتان بازتاب پیدا می کند.

هر درونی که خیال اندیش شد              چون دلیل آری خیالش بیش شد

پیش چشمت داشتی شیشه کبود           زان سبب عالم کبودت می نمود

(( هر اندیشه خوبی که در ذهن جاری می شود، بر سر نوشت زندگی شما تاثیر می گذارد))

هر اندیشه واکنش هایی در بدن ایجاد می کند. یک لیمو ترش را در نظر بگیرید . تجسم کنید که آنرا دو نیمه می کنید. ببینید که لیمو را می فشارید وآب آنرا به دهان خود سرازیر می کنید. بعد، مجسم کنید که دندانتان را در وسط لیمو می گذارید و فشار می دهید محتویات لیمو را می جوید وجود این محتویات را در دهانتان احساس کنید حتی اسم لیمو هم غدد بزاغی بسیاری از اشخاص را فعال می کند . افکار بر احساسات ما تاثیر میگذارند به چیزی که دوست دارید فکر کنید. چه احساسی دارید؟ حالا به چیزی که از ان متنفر هستید بیندیشید،چه احساسی دارید؟ بار دیگر به آنچه دوست دارید فکر کنید. مجبور نیستیم که آگاهانه احساسات خود را تغییر دهیم، کافی است افکار مان را تغییر دهیم تا احساسات ما به سرعت  ازآن تبعیت کند.

نظریه روان درمانی و مشاوره عقلانی هیجانی به این موضوع پرداخته که به شرح ذیل می آید؛

ریشه نظریه الیس به فلاسفه رواقی بر می گردد؛ مخصوصا به اپیکتتوس(( اشیا باعث اختلال انسان ها نمی شوند ، بلکه نظری که انسانها نسبت به آن اشیاء دارندباعث اختلال می گردد)). نظریه الیس ، بر اساس رویکرد تعاملی است و در نظریه شخصیت و درمان تعامل بین شناخت، رفتار و هیجان را در نظر می گیرد . بر اساس نظریه الیس، رویداد های زندگی ،پیرامون افراد رخ می دهند. افراد بر اساس این رویداد ها ، نوعی باور و عقیده ، نسبت به رویداد برانگیزانده در خود پردازش می کنند. الیس در رویکرد خود مدل ABC را در نظر می گیرد در این مدل A محففACtivating events  به معنای رویداد برانگیزنده،B مخفف Beliefs  به معنای باورها و C مخفف Consquences به معنای پیامد هاست. الیس درA تبیین منطقی شخصیت، معتقد است یک ABC ساده رخ می دهد . او معتقد بود باورهای فرد،ممکن است منطقی باشدیا غیر منطقی.با توجه به این باور های منطقی  یا غیر منطقی ، افراد پیامد های عاطفی و رفتاری را تجربه می کنند.، به اشتباه افراد و درمانگران تصور می کنند که پیامد هایی که تجربه می کنند ناشی از رویدادی است که رخ داده است. الیس بر اساس مطالعات خود در مورد فلاسفه باستان و نیز از طریق تجربیات با بیمارانش قانع شده بود که مردم  به این دلیل بر رفتار غیر عقلانی و غیر منطقی خود پا فشاری می کنند که مستمرا به خود تلقین می کنند که باید آنگونه رفتار کنند . او معتقد بود که در درمان باید مردم  را متقاعد کرد تا تلقین افکار قدیمی و غیر منطقی خود را متوقف کنند و به آنها یاد داد که در باره خود و جهان فکر کنند.

شما آن گونه که فکر می کنید، احساس و رفتار خواهید کرد.

افکار قدرت زیادی دارند. همه ساخته ها و پرداخته های انسان، با شکوه یا وحشتناک،در ذهن و با اندیشیدن شروع می شوند. به هرچه فکر کنید شروع آن از یک اندیشه بوده است همه چیزهایی که در اطراف خود میبینید ابتدا از یک فکر شروع شده است .

 بیاید بپذیریم که ما از طریق افکار خود برنامه ها ی تازه ای بر ضمیر نا خود آگاه خود می دهیم . پس مواظب افکار خود باشیم . از ذهن خود به همان ترتیبی استفاده کنیم که تمام مردم موفق و شاد از آن استفاده می کنند. طرز فکرتان و احساستان که شامل باورها و انتظاراتی است که از خودتان دارید، تعیین کننده همه اعمالتان و همه رویداد هایی است که برای شما رخ می دهد. در جریان هستی شما تنها بر یک چیز تسلط کامل دارید، افکارتان .

شما هستید که در هر موقعیتی تصمیم می گیریدچه قکر می کنید فکرتان و تعبیری که ازآن می کنید ، احساستان را هدف قرار می دهد، مثبت یا منفی، افکار و احساستان منتهی به اعمالتان می شود و در نتیجه ای که به دست می آورید تعیین کننده است.

   رحیم مرادی                   

سرپرست سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان